Burgerschap

Iepenloftspul Snakkerbuoren – Andorra

Inleiding

Van 14 juni tot en met 7 juli 2024 heb ik meegedaan aan het iepenloftspul in Snakkerburen, hierbij heb ik het licht gedaan. Ik ben hierbij terecht gekomen door dat ik in het eerste jaar stage bij Rick gelopen heb en hij mij hiervoor vervolgens gevraagd heeft.

Andorra is een oorspronkelijk toneelstuk boek dat gaat over het discrimineren en de racistische behandeling van de joden. Het gaat er over dat de buitenlanders Andorra willen binnen vallen aangezien dit een joodse gemeenschap is. In Snakkerburen hebben ze hier een twist aan gegeven door de buitenlanders roeken te noemen en voorderest geen geloven te noemen in het stuk. Het draaide er in Snakkerburen om dat de Andorrezen het goed hadden en dat niemand hun aan zou vallen omdat iedereen ze mag, maar ook dat ze niemand accepteren die niet Andorrees is.

Het stuk begint met Andri die een geadopteerde roek is, doordat hij dus geboren is als roek wordt hij niet geaccepteerd in Andorra en wordt als slecht gezien, ze zeggen ook dat hij er zelf ook niks aan kan doen aangezien het in zijn bloed zit. Hij heeft ook een zusje met wie hij stiekem een relatie heeft, zij zeggen ook beide dat het kan aangezien ze toch geen familie zijn. Later blijkt alleen dat zij dezelfde vader hebben en dus halfbroer en zus zijn. Andri is in het begin net aangenomen bij de meubelmaker, zij wou hem eerst niet aan nemen maar Andris vader heeft haar omgekocht. Hij was erg enthousiast om het meubel maken te leren alleen wordt zij bij de kassa gezet met als excuus dat geldzaken zijn soort in het bloed zit. Andri is hier niet blij mee maar hij doet er ook niks aan aangezien hij anders ontslagen wordt en niemand anders hem aan neemt. Het begin van het stuk gaat er vooral over dat de Andorrezen Andri niet accepteren aangezien hij een roek is en slecht zijn in zijn bloed zit, desondanks is Andri nog gelukkig en heeft hij ook nog een paar vrienden.

Dit verandert snel wanneer er een roeken vrouw in Andorra komt, de Andorrezen proberen haar zo snel mogelijk weg te krijgen. Ook denken ze dat Andri en de vrouw samen werken en dat ze spionnen voor de roeken zijn. Wanneer Andri ruzie heeft met de soldaten van Andorra wordt hij in elkaar geslagen en red de vrouw hem, zij brengt hem thuis en daar blijkt ook dat de vrouw Andris moeder is. Langzamer hand trekken de roeken Andorra ook steeds meer is, zij vervangen de Andorrezen vlaggen voor hun eigen en komen ook steeds meer in de achtergrond te staan. De Andorrezen hebben uiteindelijk door dat de vlaggen vervangen worden en worden ban. Uit angst vermoorden ze uiteindelijk de vrouw en beschuldigen ze Andri ervan dat hij degene is die haar vermoord heeft.

Na dat de vrouw vermoord is vallen de roeken Andorra binnen. Terwijl de roeken Andorra binnen vallen wordt er omgeroepen dat de Andorrezen niet bang hoeven te wezen en worden er ook overal posters opgehangen met propaganda en worden er flyers uit gedeeld. De mensen van Andorra raken in paniek door de dreiging en gaan zich overal verstoppen terwijl ze Andri blijven beschuldigen van de moord op de vrouw. De roeken zijn er ook achter gekomen dat de vrouw vermoord is en zij willen degene vinden die haar vermoord heeft, van de Andorrezen krijgen zij dan ook te horen dat Andri het gedaan heeft. De roeken gaan dus ook opzoek naar Andri maar ze kunnen hem eerst niet vinden aangezien hij zich verstopt.

Andri zit samen met zijn zusje verstopt, zij hebben vervolgens alleen een ruzie. Zij waren er net achter gekomen dat zij echt broer en zus waren dus Andris zus vond niet dat zij nog een relatie konden hebben. Andri dacht hier alleen anders over, hij vond dat het niks uit maakte aangezien ze toch al zolang een relatie hadden gehad. Hij vond dat het wel kon en daar over hadden ze ruzie, tot dat de soldaten langs kwamen. Die hoorde hun ruziën waardoor ze Andri meenamen.

Vervolgens werden alle Andorrezen op een rij gezet, de inspecteur van de roeken die kwam langs en die zou beoordelen die de vrouw vermoord had. Hij gaat de hele rij af tot dat hij bij Andri komt, hij vindt ook dat Andri de vrouw vermoord heeft en Andri wordt vervolgens afgevoerd en die zien we daarna niet meer terug. Zijn zus die start vervolgens een gevecht met de soldaten, zij wordt ook afgevoerd en wordt kaal gescheerd. Daarna komt ze nog terug maar dan is ze helemaal in de war, ze praat alleen nog maar onzin. De pastoor vertelt vervolgens dat ze door gedraaid is doordat haar vader zelfmoord gepleegd heeft en doordat Andri verdwenen is, hij verteld dat ze alles kwijt is en dat ze daardoor het pad een beetje kwijt is. Dit is ook het einde van het stuk, het is niet een goed einde maar wel een indruk wekkend einde.

Identiteit en Cultuur

In deze theatervoorstelling was identiteit en cultuur een groot thema. De voorstelling laat zien hoe een samenleving omgaat met mensen die als 'anders' gezien worden en er wordt laten zien hoe identiteit en cultuur zowel verbinding als uitsluiting kunnen veroorzaken. De hoofdpersoon, Andri, wordt anders behandeld omdat hij als 'roek' is geboren. Dit laat zien hoe afkomst bepalend kan zijn voor sociale acceptatie en dat vooroordelen een grote rol spelen in de maatschappij. Doordat de Andorrezen een gezamenlijke haat hebben aan de roeken versterkt dit de band tussen de Andorrezen. Dit veroorzaakt ook een angst tussen de Andorrezen wat uiteindelijk tot geweld uit breekt. Andri probeert erbij te horen maar wordt niet geaccepteerd, hierdoor krijgt hij uiteindelijk ook de schuld van de moord van de vrouw. Dit laat zien hoe cultuur niet alleen gevormd wordt door eigen keuzes, maar ook door hoe de maatschappij iemand ziet. 

Mediawijsheid en Privacy

Het thema mediawijsheid en privacy was ook van toepassing in deze voorstelling. De Andorrezen worden beïnvloed door propaganda, zoals de verspreiding van flyers en posters die hun overtuigen van een dreiging van buitenaf. Dit laat zien hoe media en informatie gebruikt kunnen worden om angst en verdeeldheid te creëren . Ook privacy is een groot thema: Andri wordt constant in de gaten gehouden en beoordeeld op basis van roddels. Hij heeft niks te zeggen over hoe anderen hem zien, en dat wordt uiteindelijk zijn ondergang. Dit lijkt op hoe in de echte wereld nepnieuws en sociale druk iemands vrijheid kunnen beperken. Andorra laat zien hoe belangrijk het is om niet alles zomaar te geloven en bewust om te gaan met privacy, zowel in het echte leven als online.

Vitaal Burgerschap

Ook speelt het thema vitaal burgerschap een rol in deze voorstelling. Andorra laat namelijk zien hoe belangrijk het is om niet alleen aan jezelf te denken, maar ook op te komen voor anderen. De Andorrezen zijn een rijke en comfortabele gemeenschap maar ze accepteren het niet als iemand anders is, zoals Andri. Hij wordt buiten gesloten en de Andorrezen laten zich door vooroordelen lijden. Niemand stelt vragen of probeert hem echt te helpen, ze gaan gewoon mee met wat de rest doet. Bij vitaal burgerschap gaat het er om dat je mee doet in de samenleving, dat je je mening kan geven en dat je niet zomaar alles hoeft te accepteren. In Andorra gebeurt juist het tegenovergestelde: mensen laten zich leiden door angst en vooroordelen. Het stuk maakt duidelijk hoe belangrijk het is om zelf na te denken en niet zomaar met de massa mee te lopen.

Diversiteit en Inclusie

Het thema diversiteit en inclusie speelt ook een rol in deze voorstelling, het laat namelijk zien hoe moeilijk het kan zijn om geaccepteerd te worden als je anders bent. Andri hoort er niet bij, niet omdat hij iets fout doet, maar gewoon omdat hij niet als een Andorrees geboren is. Dit laat goed zien hoe mensen soms buitengesloten worden op basis van vooroordelen. Inclusie gaat er juist om dat iedereen erbij hoort, ongeacht waar je vandaan komt of wie je bent. In Andorra zie je wat er gebeurt als dat niet gebeurt: onrecht, discriminatie en uiteindelijk zelfs geweld dat leid tot moord. Het stuk maakt duidelijk hoe belangrijk het is om open te staan voor anderen en niet te oordelen op basis van afkomst of achtergrond.

Financiën en Economie

Het thema financiën en economie heeft betrekking op de voorstelling doordat het de voorstelling ook om geld draait en de rol die het speelt in kansen en ongelijkheid. Andri wordt bijvoorbeeld niet zomaar aangenomen bij de meubelmaker, maar alleen omdat zijn vader de baas heeft omgekocht wordt hij aangenomen. Dat laat zien hoe veel invloed geld en macht kan hebben op wie er wel kansen krijgt en wie niet. Andri is enthousiast om het vak te leren, maar in plaats van meubels maken, wordt hij bij de kassa gezet omdat ze denken dat hem dat beter past. Dit is een voorbeeld van hoe mensen door vooroordelen en financiële overtuigingen niet de kansen krijgen die ze verdienen. Het stuk laat zien hoe economische macht de sociale verhoudingen beïnvloedt. Mensen met geld bepalen vaak de regels, terwijl anderen buiten de boot vallen. Dit is iets wat we in het echte leven ook veel zien.

Rechtstaat en Democratie

Het thema rechtstaat en democratie is ook relevant in dit toneelstuk.  Het stuk laat zien hoe de rechten van mensen en het rechtssysteem worden verstoord door vooroordelen, angst en machtsmisbruik. Andri ongelijk behandeld omdat hij een 'roek' is, zonder dat hier een goede reden voor is behalve discriminatie. De Andorrezen beschuldigen hem van dingen die hij niet heeft gedaan, puur uit angst en haat. Wat betreft democratie zie je in het stuk dat de Andorrezen geen ruimte geven voor discussie of eerlijkheid. Ze reageren uit angst voor de roeken en sluiten iedereen die anders is uit, zonder te luisteren naar feiten. 

Klimaat en Milieu 

Het thema Klimaat en Milieu komt niet zo zeer in de voorstelling terug maar wel in de soorten lampen, de special effecten en de locatie terug. De voorstelling werd opgevoerd in de buurttuin van Snakkerbuorren waardoor wij ons aan een aantal regels moesten houden. Zo was bijvoorbeeld al het licht wat we gebruikte led. Daarnaast maakte we ook gebruik van fakkels en een rookmachine om de dreiging van de roeken realistischer te maken. Om er voor te zorgen dat er door de fakkels niks in de brand zou vliegen stonden er overal emmers met water waar de acteurs de fakkels in bluste. We hebben tijdens de opbouw helaas wel een beetje schade aan de natuur gedaan doordat we een deel van een boom moesten om er voor te zorgen dat we een truss omhoog kregen en zodat de boom niet in de weg zat voor het publiek.